Në simpoziumin e fundit shkencor “IAG Symposia” të Shoqatës Ndërkombëtarë të Gjeodezisë IAG (International Association of Geodesy), botim i Springer Nature, është publikuar modeli kombëtar i gjeoidit të Shqipërisë, ALBGEOID2024.

Ky publikim tregon se ALBGEOID2024 ka kaluar me sukses procesin e vlerësimit nga ekspertë të huaj të fushës, duke certifikuar besueshmërinë, cilësinë dhe vlefshmërinë shkencore të tij.

Seria “IAG Symposia” përfshin kontributet më të spikatura të simpoziumeve të Shoqatës Ndërkombëtarë të Gjeodezisë (IAG) dhe trajton temat themelore të gjeodezisë globale si:

– Kornizat referuese gjeodezike,

– Fusha e gravitetit të Tokës,

– Gjeodinamika dhe rrotullimi i Tokës,

– Pozicionimi dhe aplikimet inxhinierike.

Publikimi i Modelit ALBGEOID2024 në këtë seri prestigjioze e vendos Shqipërinë në hartën e kontributeve ndërkombëtare në fushën e gjeodezisë dhe përfaqëson një hap të madh përpara drejt ndërtimit të një infrastrukture gjeohapësinore kombëtare të unifikuar dhe të besueshme.

Ky model do të shërbejë si baza mbështetëse për një referencë gjeodezike vertikale moderne me një saktësi të lartë, e cila do të përmirësohet më tej përmes:

– Dendësimit të rrjetit gravimetrik të rendit të tretë,

– Shtrirjes së rrjetit të nivelimit të rendit të parë.

Duke mbuluar të gjithë territorin e Republikës së Shqipërisë në përputhje me standardet më të avancuara evropiane dhe ndërkombëtare, Modeli ALBGEOID2024 është rezultat i përdorimit të teknikave bashkëkohore për modelimin e fushës së gravitetit, si dhe integrimit të të dhënave nga burime të ndryshme, përfshirë:

– Matjet gravimetrike tokësore,

– Modelet gjeopotenciale globale dhe altimetrike,

– Modelet dixhitale të terrenit (DTM) lokale dhe globale,

– Matjet GNSS dhe të nivelimit.

Ky kombinim i të dhënave ka mundësuar ndërtimin e një modeli me cilësi të lartë shkencore dhe besueshmëri të plotë, të përshtatshëm për një gamë të gjerë aplikimesh praktike dhe shkencore.

Tekstin e plotë shkencor mund ta lexoni në link-un më poshtë. https://link.springer.com/chapter/10.1007/1345_2025_289 

Përfaqësues të Autoritetit Shtetëror për Informacionin Gjeohapësinor (ASIG) morën pjesë në Asamblenë Shkencore të Shoqatës Ndërkombëtare të Gjeodezisë (International Association of Geodesy, IAG 2025), e cila u zhvillua në Rimini, Itali, në datat 1 deri më 5 Shtator.

Ky aktivitet ndërkombëtar me temë “Gjeodezia për një mjedis në ndryshim ofroi një platformë unike për shkëmbimin e ideve dhe praktikave më të avancuara në fushën e gjeodezisë, duke përfshirë sfidat e ndryshimeve mjedisore dhe ngjarjet ekstreme të natyrës.

Tematikat e asamblesë u trajtuan në katër komisione të IAG-së:

• Korniza Referuese,
• Fusha e Gravitetit,
• Orientimi dhe Gjeodinamika,
• Pozicionimi dhe Aplikimet.

Gjë që siguroi që diskutimet dhe prezantimet të fokusoheshin në të gjitha aspektet kyçe të shkencës së gjeodezisë nga referencat dhe fusha gravitacionale, deri tek gjeodinamika dhe aplikimet e avancuara të pozicionimit.

ASIG i përfaqësuar nga z. Oltjon Balliu, Përgjegjës i Sektorit të Kornizës Referuese Gjeodezike Shqiptare (KRGJSH) dhe z.Dylber Peposhi Specialist në Sektorin e Infrastrukturës së Sistemeve CORS (ALBCORS), prezantoi modelin e Gjeoidit Gravimetrik dhe Hibrid të Shqipërisë — ALBGEOID 2024, si një instrument thelbësor për ndërtimin e një reference gjeodezike vertikale moderne. Ky model, i cili u ndoq me interes dhe u vlerësua nga ekspertë të lartë evropianë dhe ndërkombëtarë, përfaqëson një hap të rëndësishëm drejt përmirësimit të infrastrukturës gjeohapësinore të vendit dhe krijimit të bazave të qëndrueshme për aplikime shkencore dhe inxhinierike.

Ky aktivitet tregoi dhe njëherë suksesin e arritur deri më tani nga stafi i ASIG, fazat që ka kryer ASIG për ndërtimin e infrastrukturës gjeodezike , metodologjinë dhe krijimin me sukses të një strukture të të dhënave gjeodezike kombëtare bazuar në të dhëna  të rëndësishme për KRGJSH.

Pjesëmarrja e ASIG në IAG 2025 forcon rolin e Shqipërisë në arenën shkencore ndërkombëtare dhe e pozicionon vendin si një aktor aktiv në përballimin e sfidave mjedisore globale. Ky angazhim mbështet objektivat strategjike për integrim evropian dhe për zhvillimin e qëndrueshëm të infrastrukturës gjeohapësinore kombëtare, në përputhje me Direktivën INSPIRE dhe prioritetet e zhvillimit të qëndrueshëm.

Gjithashtu pjesëmarrja në një event të këtyre përmasave ishte e rëndësishme për rritjen e kapaciteteve njerëzore dhe profesionale, përmes diskutimeve mbi rrjetet gjeodezike, referencat horizontale dhe vertikale, modelet gjeoidale dhe metodat e avancuara të matjes, shkëmbimin e përvojave dhe bashkëpunimin me autoritete dhe ekspertë ndërkombëtarë, duke forcuar lidhjet institucionale dhe hapur perspektiva për projekte të përbashkëta.

Autoritetit Shtetëror për Informacionin Gjeohapësinor (ASIG) sjell në vëmendje të nxënësve të shkollave të mesme dhe komunitetit arsimor mundësinë për të marrë pjesë në konkursin ndërkombëtar “Ecoview 2025”, një nismë edukative në nivel global që synon të promovojë angazhimin e të rinjve në çështje të mjedisit dhe zhvillimit të qëndrueshëm përmes përdorimit të teknologjive Remote Sensing dhe të dhënave satelitore me akses të lirë.

Konkursi organizohet nga Qendra Kombëtare “Junior Academy of Sciences of Ukraine” dhe i drejtohet nxënësve të moshës 14–18 vjeç, të cilët ftohen të zhvillojnë projekte kërkimore mbi tema të zgjedhura mjedisore si ndryshimet klimatike, ndotja e ajrit, mbrojtja e pyjeve dhe e ujërave apo përdorimi i tokës, duke përdorur të dhëna reale nga burime satelitore.

Pjesëmarrësit do të kenë mundësinë të përfitojnë nga materiale orientuese, kurse online dhe trajnime virtuale të ofruara nga organizatorët përmes platformave të dedikuara.

Konkursi zhvillohet tërësisht online, në gjuhën angleze, dhe pjesëmarrja është falas.

Afatet e konkursit:

• Deri në 31 tetor 2025: Regjistrimi dhe dorëzimi i projektit
• 1 – 20 nëntor 2025: Vlerësimi i projekteve nga juria ndërkombëtare
• 5 dhjetor 2025: Prezantimi online i finalistëve në platformën Zoom

Si të aplikoni?

• Regjistrimi bëhet përmes formularit:

 https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdoE_nhrdalgARfVNfpCqfFoY7lA9DXz0RAYVFj228_yqXAIA/viewform

• Projektet dorëzohen me email në adresën:  gis_rs@man.gov.ua

• Për më shumë informacion, udhëzuesin zyrtar dhe burimet e trajnimit:

https://man.gov.ua/en/contests/mizhnarodnij-konkurs-ekopoglyad